ว่ากันด้วยการซื้อขายเลนส์เก่า

ขึ้นชื่อว่าเลนส์เก่าก็ย่อมมีความไม่สมบูรณ์แบบอยู่แล้ว ซึ่งน่าจะเป็นที่เข้าใจกันโดยทั่วไป (แต่เข้าใจน้อย หรือเข้าใจมากก็อีกเรื่อง 555) สภาพเลนส์ภายนอกมักจะมองเห็นสังเกตได้กันทันที ไม่ว่าจะเป็นรอยขีดข่วน รอยบุ๋ม จุดแตกหัก หรือแม้แต่ความซีด หรือสีอะไรต่างๆ ที่มีปัญหา

แต่สภาพภายใน หรือชิ้นเลนส์ที่อยู่ข้างในนั้นค่อนข้างเป็นเรื่องสังเกตได้ยาก ซึ่งเป็นประเด็นของโพสต์นี้ที่จะมากล่าวถึง ตัวผมนั้นสงสัยแล้วสงสัยอีกว่าคนขายเลนส์ส่วนมากนี่หัวหมอเฉยๆ หรือเขาไม่รู้จริงๆ ว่าวิธีเช็คเลนส์นั้นเช็คมันยังไง สังเกตว่าเกือบทุกคนมักจะบอกว่าเลนส์ตัวเองสภาพไร้ฝ้า ไร้รา ไร้รอยขีดข่วน (มักจะเรียกกันว่าขนแมว) บางรายถึงกับใช้คำว่าไร้ตำหนิเลยก็มี (ซึ่งเป็นไปไม่ได้เลยสำหรับเลนส์อายุ 20-30 ปีขึ้น)

ด้วยความที่เป็นคนขี้เกรงใจ และ (เคย) เชื่อว่าคนเล่นกล้องเล่นเลนส์ด้วยกันมันก็คงต้องระดับใกล้เคียงกันนั่นละน้า ทั้งฝีมือ และจริยธรรม แต่เปล่าเลยครับ คนขายส่วนมากปกปิดข้อมูลที่แท้จริงบ่อยมาก โดยเฉพาะเมื่อถ่ายรูป จะพยายามถ่ายมุมที่ไม่ให้เห็นตำหนิในชิ้นเลนส์เสมอ และเขียนคำอธิบายให้เข้ากับภาพที่ถ่ายมา เช่น ถ้าถ่ายมาสวยใส ก็จะบอกว่าสวยใส เป็นต้น แต่แท้จริงแล้วสภาพคนละเรื่องกันเลย

เกริ่นไปเสียยาว มาเข้าประเด็นจริงๆ กันเลยก็คือเรื่องของ “ไฟฉาย” ไฟฉายเป็นอะไรที่ผมเชื่อว่า lens nerd ไม่ว่าจะระดับไหนก็น่าจะมีกันอยู่แล้วเพื่อเช็คสภาพเลนส์ แต่พอถามคนขายหลายคนให้ช่วยเช็คด้วยไฟฉายให้หน่อยปรากฏว่าบ่ายเบี่ยงที่จะเช็คให้ บอกว่าไม่มีบ้าง หรือเช็คมุมเอียงบ้าน ไม่ก็ตีเนียนไม่เข้าใจบ้าง (เช่น ใช้แสงสว่างจากหน้าต่างแทน) ครั้นจะถามว่าพี่ครับ พี่ไม่รู้จริงๆ เหรอครับว่าเช็คเลนส์เช็คกันยังไง ก็เกรงว่าเขาจะด่าหัวเอา

แรกๆ ผมจบด้วยการเออ ซื้อๆ มาเถอะ เขาคงไม่โกหกไม่ได้มั่วเราหรอก ก็คงใสจริง แต่ไม่ใช่เลย สภาพเลนส์ฝ้าบ้าง ราเป็นบ้าง ราตายบ้าง รอยขีดข่วนเต็มไปบ้าง (ส่วนฝุ่นนั้นไม่เป็นไร เข้าใจได้ และไม่หนักหนาอะไรมาก) ตำหนิเหล่านี้มีผลโดยตรงกับราคาเลนส์ และเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งที่ต้องระบุให้ผู้สนใจซื้อทราบตั้งแต่ต้น ไม่ใช่ให้ไปเจอเองในทีหลัง

ผมพอจะนึกตัวอย่างได้ 4 เรื่องที่เคยประสบพบเจอมา
เรื่องที่ 1
ซื้อเลนส์ Super Takumar 50 1.4 7E จากเว็บขายดี คนขายนั่งยันยืนยันนอนยันว่าสภาพสวยใสแน่นอนพี่ ด้วยความที่ราคาไม่แพงมาก จึงตกลงซื้อขายกัน เพียงเพื่อจะพบว่าคราบราที่กิน coating ด้านหน้านั้นมันค่อนข้างซีเรียส และด้านหลังก็ยังมีคราบราที่ยังเห็นชัดอยู่ (รูปประกอบ 1-2)

เรื่องที่ 2
เลนส์จากผู้ขายท่าหนึ่งใน Facebook เนี่ยแหละ พี่เขาขายมานานแล้ว และขายเลนส์เป็นร้อย ไม่ใช่เพิ่งมาขาย โดยระบุว่า “เลนส์ใส ไม่มีรา” แล้วก็ใส่รูปเลนส์ตามปกติ แต่แน่นอนว่าด้วยความที่เคยโดนหลอกมาก่อนแล้ว ผมไม่อยากพลาดอีก จึงขอรูปส่องไฟหน้าหลัง พี่เขาก็ใจดีส่งให้ แต่อนิจจา ไม่รู้ว่าตั้งใจส่องให้ไม่เห็น หรือพี่แกไม่เห็นจริงๆ แกส่งไฟแบบเอียงข้างมาให้ดู แทนที่จะส่องให้เห็นตำหนิเพื่อที่จะแจ้งข้อเท็จจริงให้ลูกค้าทราบ แต่พอตกลงซื้อขายได้รับเลนส์มาแล้วปรากฏว่า รา (ไม่ใช่คราบ) ชัดมาก ชัดโดยไม่ต้องใช้ไฟฉายก็มองเห็นได้อยู่ด้านหลัง ส่วนด้านหน้ามีปัญหา coating ที่ชัดสุดๆ ยิ่งส่องไฟยิ่งชัดเข้าไปอีก ชัดจนงงว่ามองไม่เห็น หรือไม่อยากมองให้เห็น แต่สุดท้ายก็จบด้วยการส่งเลนส์กลับ โอนเงินคืน (รูปประกอบ 3-4-5)

เรื่องที่ 3
เป็นหนึ่งในตัวอย่างของการสอบถามเลนส์หลายๆ ท่านผู้ขายใน Facebook ที่อวดอ้างว่าเลนส์ตัวเองใส อย่างท่านผู้ขายรายนี้ก็เขียนคำอธิบายว่าเลนส์ที่ลงขายนั้น “ชิ้นเลนส์ไม่มีฝ้ารารอย” และแน่นอนว่าไม่มีรูปไฟฉายส่องหน้าหลังเช่นเคย มีเพียงรูปประกอบที่ “เหมือน” ว่าจะสวยใสไร้ฝ้าไร้รอย ผมจึงได้ถามไปว่าพอจะช่วยถ่ายรูปไฟฉายส่องให้ได้หรือไม่ พี่แกก็ส่งรูปส่องกับไฟเพดานมาให้แทน… ซึ่งตอนนี้ผมเห็นแล้วว่า แม้แต่ไฟเพดานก็เผยให้เห็นรอยฝ้าอยู่รอบๆ ชิ้นเลนส์หลัง จึงขอให้พี่แกหาไฟฉายมาช่วยส่องให้ที พี่แกปฏิเสธว่าไม่มีไฟฉาย แต่จะเอาไฟฉายในมือถือส่องให้ก็แล้วกัน ปรากฏว่า เป็นฝ้าตรงขอบชิ้นเลนส์หลังจริงๆ มันก็คือฝ้ากาวนั่นแหละ และเมื่อผมถามไปว่า ใช่ฝ้าตรงขอบหรือไม่ คนขายก็ตอบว่า “ตามที่เห็นครับ” (รูปประกอบ 6-7)

เรื่องที่ 4
มีครั้งหนึ่งเคยไปรับเลนส์ด้วยตัวเอง แต่ดันลืมไฟฉายไป ประกอบกับคนขายเคยซื้อขายกันมาก่อนแล้ว เลยไว้วางใจ ที่ไหนได้ เอาเลนส์กลับมาถึงบ้านมาส่องไฟฉาย ปรากฏว่ามีชิ้นหลังด้านใน coating ลอกเป็นวงตรงกลางเลย เห็นชัดมาก แต่ตอนที่ซื้อขายกันอยู่กลางแจ้ง มันมองไม่เห็น เลนส์หมื่นกว่า คนขายไม่ยอมรับคืน แต่จะคืนเงินให้ 2500 บาท แต่ขอโทษเถอะครับ 2500 บาท มันซ่อมตรงนั้นไม่ได้หรอกครับ ถ้าคืนได้ ผมคืนแน่นอน และถ้าย้อนกลับไปได้ ผมไม่ซื้อแน่นอน หลังจากนั้นก็ไม่เคยซื้อขายอะไรกับผู้ขายท่านนั้นอีกเลย ถ้าท่านแจ้งล่วงหน้าว่ามีตำหนิตรงนั้นนะ แล้วผมรู้ล่วงหน้า ต่อให้ลดเพิ่มอีก 5000 ผมก็ไม่ซื้อครับ เพราะผมไม่ได้หาเลนส์ที่มีตำหนิแบบนั้นไงครับ (รูปประกอบ 8-9-10)

ทั้งหมดทั้งปวงนี้ ไม่ว่าจะเลนส์ถูก เลนส์แพง ตำหนิน้อย ตำหนิมาก ขอเถอะครับ แจ้งข้อมูลตามความเป็นจริง ผมทราบดีว่าตำหนิเหล่านี้หลายครั้งแทบจะไม่มีผลกับการถ่ายภาพ “ตามปกติ” เลย แต่ท่านครับ ข้อเท็จจริง ยังไงก็คือข้อเท็จจริงครับ บอกไปเถอะครับ เพื่อความสบายใจของทั้งสองฝ่าย ดีกว่าให้ผู้ซื้อมารู้ทีหลัง มันเจ็บปวดนะครับ เหมือนโดนหลอก ไม่ว่าท่านจะดูไม่เป็นจริงๆ หรือเพียงแค่หัวหมออยากขายให้จบๆ ไป ก็โปรดช่วยเห็นใจผู้ซื้อบ้าง ถ้าผู้ซื้อมาเจอในภายหลังก็มีปัญหากันอีก ส่งไปๆ กลับๆ มันเสียเวลา เสียความรู้สึก สู้บอกความจริงให้ครบตั้งแต่แรกดีกว่าครับ สบายใจทั้งสองฝ่าย

ไฟฉาย กระบอกละไม่กี่ร้อย ซื้อไว้เถอะครับทุกท่าน ไว้เช็คเลนส์เวลามีคนถาม หรือเวลาเราสงสัยของเราเองจะได้เช็คได้ ไม่ควรเช็คด้วยการมองผ่านไปเฉยๆ แล้วบอกว่า ไม่เห็นมีคราบอะไรเลย สวยใสออก นั่นมันวิธีมองเลนส์ครับ ไม่ใช่วิธีเช็คเลนส์

ส่วนท่านใดที่อ่านแล้วรู้สึกว่า “เรื่องมาก” ผมขอเถอะครับท่าน ขอให้เห็นใจผู้ซื้อแบบผมบ้าง ซึ่งอันที่จริงผมนั้นรู้สึกว่าผม “เรื่องเดียว” มาตลอดเลยครับ คือขอให้เลนส์ตรงปก ตรงคำอธิบาย เรื่องนี้เรื่องเดียวถ้าทำได้ผมก็พอใจแล้ว ไม่ใช่ว่าบอกอย่างหนึ่ง แต่สภาพจริงอย่างหนึ่ง อันนี้มันหลอกลวงกันครับ ขอบคุณครับ